10.11.09

CACHALOTE – A montaxe dun coloso


Entre a fotografía do corpo do animal sobre a area e a foto final do seu esqueleto, finalmente rematado, hai un longo traxecto de máis de seis anos, no que tantas veces estivemos a punto de desanimarnos.
Para chegar a esta foto foi precisa unha complexa historia de esforzos, de alegrías e tamén de infortunios. Todo elo sobre unha base robusta de traballo no que colaborou moitísima xente que aportou a súa axuda, pequena ou grande, pero fundamental para chegar a este resultado.



Un proxecto inicial de CEMMA e da sección de Mamíferos Mariños da SGHN, con aquel varamento como tantos outros ós que se acude ó longo do ano, nesta praia, naquel areal; outro corpo deitado na area cunha historia detrás. A noviña femia, preñada prematuramente e aquel feto no seu ventre ..., son todos recordos que forman parte desta historia de morte e de vida.
A CEMMA e a SGHN puxeron as mans para a dura tarefa de desmembrar o corpo do gran cetáceo e para darlle sepultura controlada. Houbo quen puxo ata a terra onde ficaría o animal e quen vixiou cada día que os raposos non se levaran os osos máis pequenos.



Soñamos entón con aquel corpo formando parte do haber expositivo do “Museo da Natureza”, aínda sabendo que case non contamos con axudas e que un proxecto como este require de financiamento suficiente para chegar a bo termo.
Case tódolos esqueletos que se van recollendo nese esforzo conxunto de estudio dos mamíferos mariños entre a CEMMA e a SGHN, seguidora a primeira do traballo iniciado en Galicia pola segunda, teñen ó “Museo da Natureza” como depositario destes magníficos animais protexidos e amparados por las leis actuais, tanto nacionais como internacionais. Porque finalmente a nosa maior preocupación é a protección dos mamíferos mariños e achegar o coñecemento desta protección e da súa bioloxía á xente.


A SGHN non ten bens nin propiedades. O seu activo económico se limita ás cotas dos socios que non cobren nin as necesidades más elementais, así que as máis das veces, a maioría das súas delegacións non posúen nin local social. Aínda así con todas esas limitacións, o traballo de moitos dos seus socios serviu de xerme para o proxecto dunha mostra expositiva que coa fundamental contribución dos mamíferos mariños levounos ata esta “case” realidade dun Museo de Historia Natural na Delegación de Ferrol da SGHN.

Nembargante, toda a obra que temos no noso haber e que puxemos a disposición dos gobernantes para ese proxecto único, tan só conseguiu que o Concello de Ferrol aportara o diñeiro para manter dous escasos postos de traballo para monitores que ensinaran, guiaran e coidaran dese material expositivo mantendo aberta a mostra expositiva e non houbo ningunha outra implicación, obviando que construír, reconstruír, crear, restaurar, montar e manter supón un esforzo excepcional que de ningunha maneira pode soportar unha entidade sen ánimo de lucro.

É moito o que nos ofrecemos e moi pouco o que se nos brinda. Para que toda a obra poda ensinarse son precisos materiais e mano de obra, porque xa non estamos a falar de mostras entre amigos, senón dun gran proxecto, que si non se apoia de xeito serio, se afunde sen remisión.

Ante a nula resposta das autoridades máis próximas a nos, pouco o nada entusiasmados cun proxecto que, seguramente é demasiado grande para eles, quedaban tan só dos opcións, pechar as nosas ilusións para sempre o achegarnos a propostas de quen ofrenda proxectos reais e viables para poder culminar un traballo desta envergadura.
Un concello pequeno como Sanxenxo, tan vinculado a este cachalote que foi a morrer a unha das súas praias, conseguiu os permisos precisos e financiou enteiramente este proxecto de montaxe do gran esqueleto.


E así vimos saír o venres pasado o noso traballo pola porta rumbo á provincia de Pontevedra, con sentimentos contrapostos. Por unha banda orgullo polo traballo ben feito que poderá ser ensinado cara ó publico. Por outro, certa tristura que unha vez máis teñamos que vivir na escuridade, sentíndonos foráneos na nosa propia casa e de prestado. Sen que ninguén aposte polo noso esforzo, condenándonos a vivir subsistindo e mantendo escasamente á xente ilusionada ó noso redor. Sabedores de que se finalmente os derradeiros puntais que manteñen o edificio do proxecto, se caen, o edificio da ilusión derrubarase por completo. Tómese isto como unha metáfora e como unha realidade.

Noraboa para todos e cada un dos que participaron neste proxecto. Parabéns para quen estivo ata o final, aguantando todos os inconvenientes.
O noso afecto vai para quen nos alentaba a seguir, pese a todo. Celebraremos este renacer do cachalote, aínda que non sexa no noso Museo.

----------

Etiquetas: ,

3.11.09

SOMIEDO, o lobo, o oso, os cans e o home no día dos mortos


Fai uns días a igrexa católica botaba pestes contra a celebración do Halloween e do inoportuno, segundo eles de festexar de tal xeito o día dos mortos, en lugar de facelo con recollemento, oracións e ofrendas de flores nos cemiterios, xa que tal como recordan os dirixentes eclesiásticos: "Por sentido pedagógico, es necesario que los niños descubran el valor de la vida y de la bondad, y no fomentar la muerte. Los menores se abren a la vida y no a la muerte. Los padres deben ser conscientes y encauzar el sentido de fiesta hacia lo bueno y a la belleza, en vez del terror, el miedo y la misma muerte".


Se lle esqueceu citar outro xeito habitual de celebración para este día, “tan especial”: ir ó monte a matar. Teño que dicir que ignoro se a igrexa católica defende, anima e aínda por riba promove e practica esta destructiva actividade neste día e noutros de especial significado, poñamos por caso a Semana Santa. Pero o que seguro non fai é desaconsellalo tan sequera a pesar de que vai en contra claramente de eso de “non fomentala morte”. Está claro que cando se escribiron as Sagradas Escrituras e redactou aquelo dos dez mandamentos, esquecéronse de detallar cada unha das leis, e xa se sabe que cando un texto lexislativo se redacta hai que especificar moi ben tódalas posibilidades, porque senón os facinorosos atopan fendas para delinquir. Naquelo de “non matarás” foron especialmente cutres, deixando para os homes decidir a quen e cando.
Onte o calendario pasou páxina e chegou o día 1 de novembro, santo día de acordarse dos mortiños... humanos, da mesma tribo, continente, nación, pensamento e ata familia. Fora dese recordatorio, pódese ir a matar a outros que non comulgan co noso credo, ou aqueles que quedan fora da especie.




Somiedo estaba nese sagrado día tan fermoso coma sempre. Adornado coas cores do outono: amarelos, vermellos, castaños e laranxas, bañados todos eles con esa luz baixiña e dourada, que non queima pero quenta e arroupa baixo os seus raios.
Polo visto, e non teño grandes coñecementos deste tema, agora toca a caza da pluma. E si as perdices pensaban que poderían levan flores ós seus mortos sen correr riscos, estaban moi equivocadas, xa que no 1 de novembro o monte encheuse de cazadores que celebraron o acontecemento matando mentres as súas mulleres levaban a fachendosa ofrenda das flores ós cemiterios.



Tivemos entón unha curiosa xornada. A un lado da montaña, pola ladeira asturiana, camiñamos xunto a dous cans que se uniron a nos na procura de sentir a vida. Fermosos animais os cans somedanos, tan salvaxes na súa conducta que recordan ó lobo, no xeito de camiñar, de marcar os seus dominios, de escudriñar o aire para prever o perigo. Se moven entre a matogueira áxil e velozmente, sen ruído. Coñecen a quen busca coma eles a subida ó monte e se unen á súa nova manda como líderes do grupo. Malos tempos para eles, xa que non entran nos planes dos salvadores da fauna salvaxe. Estudiosos de cadeira e mesa que proxectan a “recuperación” de especies e crean demos novos, esquecendo que non foron os cans os que esquilmaron ós osos, senón o home. Moitos esquecementos interesados, de abusos do hábitat que se seguen a practicar.


Pois ben, no noso percorrido, mollados pola constante chuvia benvida pola terra, os cans e nos vimos cervos, corzos, rebezos, tan curiosos pola nosa presenza coma nos pola súa. E senón a súa figura, si a mostra do paso previo, seguindo o mesmo noso camiño, de lobos que deixaron a marca inconfundible da súa defecación. Nun recuncho protexido atopamos a do oso e alí ficamos agradecidos e emocionados.

Seguimos a ruta e tan pronto como traspasamos o cavorco entre picoutos, sen cambiar a paisaxe pero en terras leonesas escoitamos un disparo e logo outro. Os cans detivéronse e nos con eles, sobresaltados. As figuras de un, dous, tres homes apareceron entón a uns cincocentos metros de nos, con armas e cans, movéndose rapidamente entre as xestas na persecución das présas. Quixemos fuxir de alí de calquera xeito, atordados pola ingrata presenza e polos disparos. O mesmo pensamento levounos a atallar a espesura do monte, baixando cara ó lado asturiano, sen deternos ante a xeografía abrupta que nos foi deixando as súas marcas polo corpo. A canciña, líder da manda sen dúbida, dirixía a fuxida, áxil saltando coma corza, detrás nos e na cola o can moi noviño aínda e pouco experimentado, coas súas orellas encollidas e o rabo atrapado entre as patas traseiras.

Paramos a louca carreira no fondo do val, e tan só nos detivemos cando deixamos de ver as figuras dos tres escopeteiros. O corazón case entre as mans feridas de loitar contra a vexetación, saíndose do peito, sentámonos máis mollados se cabe, coma presas acosadas. Ó noso redor, ¿cantos animais agochados sentirían o seu corazón saír do peito igual ca nos?. A calma levounos á razón e á rabia contida de non ter poder nas mans para facer xustiza. Levounos tamén ó pensamento de aquel que segundo os católicos morreu por algúns cantos de nos e que nalgún momento dixo “O meu reino non é deste mundo”. Mundo incoherente e inxusto que pide paz e consinte morte. Que di protexer ó débil e permite ós poderosos que dispoñan da súa vida


¿Onde está esa administración que recolle miles de euros en proxectos de recuperación de fauna e deixa que unha fronteira política separe a vida da morte?. ¿Onde está a Igrexa que di defender a vida e ós inocentes e pecha os ollos ante estas matanzas?, no día en que segundo as súas directrices o homes tiñan que “dirixir o sentido da festa cara ó bo e á beleza, en lugar do terror, o medo e a mesma morte”.
Era o 1 de novembro e a paisaxe estaba tinguida de vermello na montaña somedana. Yosy
----------

Etiquetas: